ئەرکى سەرۆکوەزیرانى نوێی عێراق قورسە

پاش هەڵبژاردنى عەبدولەتیف ڕەشید بە سەرۆککۆمارى عێراق لەلایەن ئەنجومەنى نوێنەرانەوە، عێراق هەنگاوێک چووە پێش بۆ دەرچوون لە چەقبەستوویی سیاسی.

یەکەم کارى سەرۆککۆمارى هەڵبژێردراو، دیاریکردنى محەمەد شیاع سودانى بوو، بۆ دروستکردنى حکومەتى نوێی عێراق، ناوبراو پێی وایە ئاڵەنگارییەکى زۆرى لەپێشە دیارترینیان “شەڕى گەندەڵى و نەهێشتنى بێکارى و پێشکەشکردنى خزمەتگوزارى”ین.

بەڵێنى “حکومەتێکى بەهێز”

محەمەد سیاع سودانى، سەرۆکوەزیرانى ڕاسپێردراو لە لێدوانێکیدا ئامادەیی پیشاندا، بۆ هەماهەنگیی تەواو لەگەڵ سەرجەم هێزە سیاسییەکان، پێکهاتە کۆمەڵایەتییەکان و نوێنەرایەتییەکان.

ئاماژەى بەوەشکردووە، هەوڵى تەواو دەدات، بۆ ئەوەى “حکومەتێکى بەهێز” دروست بکات، کە تواناى هەبێت ئامانج و بەرنامەکانى جێبەجێ بکات، داواشى کرد، لایەنە سیاسییەکان کەسانى لێهاتوو و دەستپاک کاندید بکەن بۆ وەرگرتنى بەرپرسیاریەتى لە حکومەتەکەیدا.

“چاوەڕوانیی میلەتەکەمان بۆ ئەم چرکەساتە زۆرى خایاند، ئەرکمانى قورس کردووە و نەهامەتییەکانى سەرشانیان زیادى کردووە، بەتایبەت چینى ناوەند و هەژار کە زۆرترین زیانیان بەرکەوتووە لە چەند ساڵى ڕابردوو”، وەک سودانى باسى لێوەکردووە.

وتیشی، کارى ئەوان لە کاتژمێرى یەکەمى ڕاسپاردنیانەوە دەستى پێکردووە، کە خۆى لە چاکسازیی ئابورى دەبینێتەوە، بە مەبەستى چالاککردنى کەرتەکانى پیشەسازى و کشتوکاڵى و پاڵپشتیی کەرتى تایبەت، هەروەها ڕاشیگەیاند، هەمەچەشنکردنى سەرچاوەکانى داهات و چارەسەرکردنى کێشەکانى ژینگە و بەبیابانبوون و گۆڕانى ئاووهەوا و پارێزگاریکردن لە سەرچاوەکانى ئاو، لە کارى لە پێشینەى دەبن.

داخستنى دەرچەکانى گەندەڵى

محەمەد شیاع سودانى بەڵێنى ئەوەى داوە، “حکومەتى خزمەتگوزار، سوورە لەسەر داخستنى دەرچەکانى گەندەڵى لەڕێی یاساوە، بە هەماهەنگى لەگەڵ هەردوو دەسەڵاتى یاسادانان و دادوەرى”.

سودانى نەیشاردەوە، “شەڕى گەندەڵى” کارى لەپێشینەیان دەبێت، داواشى لە هەمووان کرد، بەرپرسیاریەتى لە ئەستۆ بگرن و بەشدار بن لەو هەوڵە نیشتمانییە بۆ ڕوبەڕوبوونەوەى گەندەڵى.

لای خۆیەوە، ساڵح لەفتە، چاودێری سیاسی ڕایگەیاندووە، “سودانى تاکە سەرۆکوەزیرانە کە پێش ساڵى 2003 عێراقى بەجێنەهێشتبێت، هەروەها هیچ دۆسییەیەکى گەندەڵى لەسەر نییە و نەهامەتییەکانى عێراقییەکان دەزانێت”.

ئەو چاودێرە ئاماژەى بەوەشکردووە، “ئەم حکومەتە نوێیە، پاڵشتیی پەرلەمانى دەبێت و کۆگایەکى پڕ لە داهاتى نەوتیشی لە بەردەستە کە یارمەتیدەرى دەبێت”.

“ئەگەر حکومەتى نوێ دەیەوێت بە کارى ڕاست دەست پێبکات، دەبێت شارەکان بوونیاد بناتەوە، کۆتایی بە دیاردەى چەکهەڵگرتنى میلیشیاکان و عەشایەرەکان بهێنێت، بەردەوامیش بێت لەسەر ئەو پەیوەندییە دەرەکییە باشەى حکومەتى پێشوو دروستى کردووە”، وەک ساڵح لەفتە، چاودێری سیاسی ڕایگەیاندووە.

باسی لەوەشکردووە، “گەورەترین ئاڵەنگاری لە بەردەم سەرۆکوەزیران، لەناوبردنى گەندەڵییە و ڕێگەنەدانە بە بەهەدەردانى پارەى گشتى، هەروەها دادگاییکردنى گەندەڵکاران و لابردنى پەردە لەسەریان”.

بودجەى گشتیی وڵات سەنگى مەحەکە

نەبیل مەرسومى، ئابوریناسى عێراقى و مامۆستاى زانکۆ لە لێدوانێکیدا بە دامەزراوەى مدیایی بی ئێن-ى وت، “بودجەى گشتیی عێراق بۆ ساڵى 2023، خاڵى جیاکەرەوە دەبێت، کە ئایا سیاسەتى ئابوریی حکومەتەکەى سودانى جیاواز دەبێت یان هاوشێوەى پێشخۆى دەبێت”.

“لە ئەگەرى ئەوەى حکومەتەکەى سودانى جیاواز بێت لەوانى پێشخۆى، ئەوا بودجەى گشتیی ساڵى 2023 زۆر دوادەکەوێت، چونکە ڕێککردنەوەیەکى ڕیشەیی پێویستە”، وەک نەبیل مەرسومى ئاماژەى پێکرد.

عێراق لە ساڵى 2022دا یاساى بودجەى گشتیی نییە، بەڵکو کار بە یاساى بودجەى گشتیی ساڵى 2021 دەکرێت.

“دزینى 2 ملیار و 500 ملیۆن دۆلار”

لە 24 کاتژمێرى سەرەتاى ڕاسپاردنى سودانى بۆ پۆستى سەرۆکوەزیران، لەلایەن ئیحسان عەبدولجەبار، وەزیرى نەوتى عێراق و وەزیرى دارایی بە وەکالەت، پەردە لەسەر “دزینى” 2 ملیار و 500 ملیۆن دۆلار لادرا.

دوو ڕۆژ بەر لە ئێستا و لە 16ى تشرینى یەکەم، محەمەد شیاع سودانى لە تویتێکدا لەبارەى دیارنەمانى ئەو پارەیەوە وتى، “هەرگیز درێغی ناکەین لە گرتنەبەری ڕێوشوێنی دروست بۆ سنووردارکردنی ئەو گەندەڵییەی کە بەو شێوەیە قێزەونانە لە جومگەکانی دەوڵەت و دامەزراوەکانیدا بڵاوبووەتەوە”.

ئەوەشى ڕاگەیاند، “ئەم دۆسییەیەمان کردووەتە کارى لەپێشینەمان، ڕێگە نادەین پارەی عێراقییەکان بدزرێت، وەک چۆن بەسەر پارەی دەسەڵاتی گشتی بۆ باج لە بانکی ڕافیدەین ڕوویدا”.

لنْ نتوانى أبدًا في اتخاذ إجراءات حقيقية لكبح جماح الفساد الذي استشرى بكلِّ وقاحة في مفاصل الدولة ومؤسساتها.
وضعنا هذا الملفَّ في أول أولويات برنامجنا، ولنْ نسمحَ بأن تُستباحَ أموال العراقيين، كما حصل مع أموال أمانات الهيئة العامة للضرائب في مصرف الرافدين.

— محمد شياع السوداني (@mohamedshia) October 16, 2022

ئەم دۆسییەیە بە تاقیکردنەوەیەکى گەورە بۆ کابینەکەى سودانى دەبیندرێت، کە ئایا دەتوانێت بەڵێنەکانى بباتە سەر یاخود نا.